Sử dụng men vi sinh trong nuôi tôm được xem là một giải pháp góp phần giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, giảm thiểu tình trạng tôm bị nhiễm bệnh, gia tăng sản lượng… Biotek xin phép được chia sẻ phương pháp sử dụng men vi sinh đúng và hiệu quả.
Sử dụng đúng mục đích
Men vi sinh hay còn gọi là chế phẩm sinh học có thành phần là các vi sinh vật sống có lợi, giúp tăng cường hệ vi sinh đường ruột, nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể vật chủ chống lại vi khuẩn gây bệnh. Các giống vi sinh vật được sử dụng phổ biến là: Lactobacillus sp, Bacillus sp, Saccharomyces… Tuy nhiên, mỗi giống vi sinh vật sẽ có công dụng và cách dùng khác nhau, do đó, việc sử dụng đúng là lựa chọn loại probiotics phù hợp với công dụng của từng chủng vi sinh.
Tăng sinh khối
Men vi sinh sử dụng trong nuôi tôm thường là men vi sinh dạng bột và có dạng bào tử nên cần sục khí hoặc ủ trước khi cho ăn hoặc tạt xuống ao. Mục đích của công đoạn này là nhằm tăng sinh khối của men vi sinh và hoạt hóa chúng trước khi đưa xuống ao nuôi, giúp tăng hiệu quả sử dụng sản phẩm.
Với những chế phẩm vi sinh dạng bột chứa nhóm Bacillus sp. (Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis, Bacillus megaterium, Bacillus amyloliquefaciens…) nên dùng nước sạch để hòa tan; có thể bổ sung thêm mật rỉ đường, sục khí trong 5 – 7 giờ để tăng sinh khối trước khi sử dụng.
Với men vi sinh có Nitrosomonas sp. và Nitrobacter sp. cũng nên tăng sinh khối trước khi tạt xuống ao.
Riêng các chế phẩm vi sinh EM nên ủ yếm khí tức là ủ kín không cho không khí vào để tránh tạp nhiễm.
Một số chế phẩm vi sinh có mật số vi khuẩn cao không cần nuôi cấy tăng sinh khối có thể sử dụng trực tiếp vào ao nuôi. Tuy nhiên vẫn cần hòa vào nước và sục khí vài giờ để hoạt hóa chúng trước khi tạt vào ao nuôi.
Đảm bảo các yếu tố môi trường
Thời gian đánh men vi sinh tốt nhất vào khoảng 8 – 10h sáng, lúc nắng ấm, trời trong và hàm lượng ôxy hòa tan cao;
Ôxy hòa tan: Vi khuẩn hiếu khí phải đảm bảo lượng ôxy hòa tan đầy đủ để hiệu quả sử dụng. Khi ôxy hòa tan thấp sẽ sử dụng kém hiệu quả. Ngược lại, đối với các chế phẩm vi sinh yếm khí thì cần ủ kín, không cho không khí vào để tránh tạp nhiễm.
Độ kiềm, độ mặn: Nước có độ kiềm từ 80 – 150 mg/l CaCO3 thì pH ổn định, nước có độ kiềm ≤50 mg/l CaCO3 khiến pH dao động, dẫn tới hiệu quả sử dụng vi sinh thấp. Độ mặn quá cao có thể gây chết hoặc ức chế sinh trưởng của vi sinh.
Sử dụng đúng liều đúng lượng
Sử dụng vi sinh ngay từ đầu vụ sẽ mang lại hiệu quả cao nhất.
Cần xử lý men vi sinh định kỳ, thường xuyên trong suốt vụ nuôi để duy trì mật độ vi khuẩn thích hợp nhằm kiểm soát sinh học môi trường ao nuôi, ngăn ngừa các loài vi khuẩn gây bệnh, tảo độc và mầm bệnh tiềm tàng trong ao.
Đầu vụ: định kỳ 7 – 10 ngày sử dụng một lần; từ giữa đến cuối vụ: 3 – 4 ngày sử dụng một lần.
Liều lượng sử dụng theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất. Sử dụng quá nhiều sẽ gây mất cân bằng sinh thái, vật nuôi dễ bị kích ứng stress. Sử dụng quá ít, hiệu quả sẽ không cao hoặc không mang lại hiệu quả.
Không dùng kháng sinh, các chất diệt khuẩn khi sử dụng men vi sinh
Kháng sinh và hóa chất diệt khuẩn không những tiêu diệt vi khuẩn có hại mà còn diệt luôn vi khuẩn có lợi trong ao. Do đó, nếu mô hình nuôi sử dụng men vi sinh định kỳ, cần hạn chế sử dụng kháng sinh và hóa chất diệt khuẩn, trong trường hợp cần thiết phải sử dụng kháng sinh hoặc hóa chất diệt khuẩn thì sau ít nhất 2 ngày mới cấy lại men vi sinh cho ao.
Sử dụng men vi sinh kết hợp với Prebiotics
Prebiotics là thức ăn của các loài vi khuẩn có lợi, do đó Prebiotics được bổ sung vào chế độ ăn để điều chỉnh sự tăng trưởng và hoạt động của các loài vi khuẩn có lợi trong đường ruột.
Có thể sử dụng cùng lúc men vi sinh và các Prebiotics như Mannan oligosacarit (chiết xuất của nấm men) hoặc ủ trước khi sử dụng